Paardrijden: aan de hand stappen

Om ervoor te zorgen dat een paard gewillig naast je loopt, is een hoop training nodig. In deze tekst lees je alles over hoe je een paard moet laten volgen. 

Gehoorzaamheid van het paard

Als een paard goed is opgevoed, mag je van hem verwachten dat hij je zal volgen, overal waar jij heen gaat. Ga je met je paard aan de hand lopen? Dan mag hij niet aan het leidsel gaan trekken en het is ook niet de bedoeling dat jij aan het touw moet trekken om hem een stap te laten zetten. Het paard moet uit respect en gehoorzaamheid jou vanzelf gaan volgen en zich aanpassen aan jouw loopritme.

Jong geleerd, oud gedaan

Bij de meeste paarden start de opvoeding al als ze nog maar een paar weken oud zijn. Zo leren ze vaak als eerste om netjes aan de hand te gaan lopen. Zeker bij boerderijen waar paarden gefokt worden, wennen de veulens al vanaf de eerste dag aan een halster. Daar worden merrie en veulen aan de hand naar de wei gebracht, zodat het veulen al direct leert om mensen te vertrouwen en om er netjes naast te lopen. Het voordeel hiervan is dat het veulen al op zeer jonge leeftijd begint te leren hoe wij wensen dat hij naast ons loopt.

Het paard is sterker

Een paard weegt gemiddeld tussen de 300 en de 1000 kilo. Het is dus logisch dat, wanneer een paard zijn gewicht in de strijd gooit, hij altijd sterker is dan jou! Het is dus belangrijk dat jij een goed overwicht hebt op jouw paard en dat de regels duidelijk zijn voor zowel jezelf en voor je paard.

Een paard dat aan de hand niet goed getraind is, kan ernstig gevaar betekenen. Hij kan dan voor je gaan lopen, gaan trekken, steigeren, bokken, zijsprongen maken en dergelijke. Al deze ongewenste bewegingen kunnen voor jou, je paard en omstanders zeer gevaarlijk zijn. Mocht dit gebeuren, dan heeft het geen zin om jouw gewicht in de strijd te gaan gooien, het paard wint het altijd. Het heeft ook niet altijd zin om het paard jouw wil op te leggen, als het paard daar nog niet aan toe is.

In dit soort gevallen is het belangrijk om het paard als een veulen te ‘behandelen’.

Hoe leer je een paard aan de hand lopen?

Om het paard (opnieuw) te trainen, kan je een ander paard gebruiken als voorbeeld en deze voorop laten lopen (met een andere begeleider). Vereiste hiervoor is dat het ‘leerpaard’ weet wat de bedoeling is en dat het aan de hand loopt zoals de bedoeling is. Jouw paard, wat het nog niet helemaal begrepen heeft, leert veel van het paard dat voor hem loopt.

Het is aangeraden dat het paard dat gebruikt wordt als ‘leermeester’ een rustig karakter heeft. Het moet niet snel afgeleid zijn en het dier moet niet uitzinnig van enthousiasme worden als hij de weide of een ander paard ziet. De volger met het tweede paard moet zorgen dat er voldoende afstand tussen hen en de voorganger bestaat. Dit moet, om mogelijke trappen van het andere paard te voorkomen. Mocht het eerste paard een verkeerde beweging maken of plotseling stil gaan staan, dan heb jij nog tijd om ongelukken te vermijden. Tijdens het lopen leer jij je paard direct aan je stem wennen met een aantal commando’s, zoals ‘ho’, ‘stop’, ‘stap’, ‘loop’, ‘draf’ enzovoort.

Heb je deze oefening een paar keer herhaald, dan kan je gaan starten met de volgende stap. Ga met jouw paard alleen oefenen. Blijf hierbij in of rondom de stallen en maak de wandelingen niet te groot. Bouw het rustig op en laat het paard wennen aan het feit dat er geen ander paard is waar hij bij kan ‘afkijken’. Als dit goed gaat, breid je het rondje uit en kan je over het erf gaan lopen of een stukje door de bak wandelen.

Het is belangrijk dat je deze stappen langzaam opbouwt en niet overhaast te werk gaat. Deze oefeningen leggen namelijk de basis voor een goede verstandhouding tussen jou en je paard. Mocht dit fout gaan, dan kan dat blijvende schade veroorzaken aan de band die jij met je paard wilt gaan opbouwen.

Mijn paard wilt niet lopen!

Heeft je paard geen zin om aan de hand te gaan lopen en blijft hij met vier benen stijf op de grond staan? Ga dan niet aan het halstertouw trekken in een poging hem een stap te doen zetten! Ga ook zeker niet voor hem staan, want als hij gaat lopen, dan loopt hij jou omver! Het is ook belangrijk om er rekening mee te houden dat je het paard niet in de ogen kijkt. Je paard kan hierdoor het gevoel krijgen dat jij het ‘roofdier’ bent en dat hij voor jou moet vluchten.

Het slimste is om naast je paard te gaan staan en met je hand tegen zijn schouder te drukken. Door dit te doen, dwing je je paard om zijn hals te buigen waardoor hij uiteindelijk moet draaien. Op het moment dat jouw paard de draai gaat maken, maak jij hier handig gebruik van door hem vooruit te laten lopen.

Halster of hoofdstel?

Veel ruiters lopen met de vraag rond of zij een halster (met halstertouw) of een hoofdstel (met teugels) moeten gebruiken als zij met een paard aan de hand gaan lopen. Bij paarden tot een leeftijd van drie jaar wordt standaard gebruikgemaakt van een halster, omdat het gebit van het jonge dier nog niet goed ontwikkeld is om een hoofdstel (met bit) te dragen.

Bij een ouder (en moeilijker handelbaar) paard is het dragen van een halster of hoofdstel afhankelijk van de situatie. Enerzijds mag hij zijn eigen krachten niet leren kennen als hij een halster om heeft (hij kan het halstertouw of longeertouw uit jouw handen trekken). Anderzijds loop je het risico dat je het eventuele zadelmak maken of dresseren in de toekomst kan verpesten door het dragen van een hoofdstel. Als je traint met een hoofdstel (met bit) en het paard wilt zijn hoofd wegtrekken, kan dit helse pijnen in zijn mond veroorzaken. Dit kan ervoor zorgen dat het paard angsten gaat ontwikkelen voor een hoofdstel, wat zeker niet de bedoeling moet zijn!

De meeste ruiters gebruiken echter een halster tijdens het lopen aan de hand. Maar heeft het paard een schrikachtig karakter, dan is het longeerkaptoom geschikter. Hierbij loop je namelijk niet het risico dat de mond ongevoelig gemaakt wordt.