Ogen en zicht van paarden

Een paardenoog ziet er anders uit dan een mensenoog. Door de verschillen in het oog ziet het paard ook op een heel andere manier dan dat de mens ziet. Omdat een paard niet altijd goed kan zien kan het dier schrikken. Om uw paard volledig te kunnen begrijpen is het van belang om meer over het oog en het zicht bij paarden te weten.

Paarden zijn vluchtdieren

Om een paard volledig te kunnen begrijpen is het van belang om te weten waar zijn gedrag vandaan komt. Zoals elke paardenliefhebber wel weet, is een paard een vluchtdier. En om goed te kunnen vluchten voor gevaar, moet het paard zeer goede ogen en oren hebben. Hier gaan wij verder in op de ogen van een paard, hoe ze eruit zien en hoe ze werken.

De ogen en tastharen

Wanneer wij het paardenhoofd van dichtbij bekijken, zien wij dat het paard stugge en borstelige wimpers heeft. Deze oogharen beschermen het paard zijn ogen tegen (te) scherp licht en stof. Ook zien wij bij het paard haren die lang en stug zijn rondom het oog, deze haren noemen we tastharen. Deze zogenoemde tastharen zorgen ervoor dat het paard een voorwerp van dichtbij (zoals een tak) kan voelen. Zo zorgt het paard ervoor dat er geen takken en dergelijke in zijn ogen terecht komen. Zoals misschien al duidelijk is geworden, zijn deze oogharen en tastharen van zeer groot belang voor het paard. Tijdens officiële wedstrijden is het zelfs ten strengste verboden om de tastharen af te knippen.

Het dragen van oogkleppen

Een paard is een dier dat zeer snel schrikt van dingen die hij ziet. Daarom dragen paarden soms ook oogkleppen, zodat zij niet meer opzij kunnen kijken. Door uw paard oogkleppen om te doen zorgt u ervoor dat hij tijdens het werken niet wordt afgeleid. Of dit nou voor het werken aan de longe is of tijdens het aangespannen rijden. Tijdens het aangespannen rijden zorgen oogkleppen ervoor dat hij niet schrikt wanneer er bijvoorbeeld een auto langs hem komt gereden. Ook dwingen oogkleppen het paard om in een rechte baan te blijven lopen, hij ziet immers niet wat er zich links en rechts van hem bevindt.

Het oogwit bij paarden

Veel mensen schrikken als zij het oogwit van een paard zien, omdat een paard er op dat moment wild uit ziet. Echter, een paard waarbij oogwit zichtbaar is, is niet wild. Net als bij mensen bestaat het paardenoog uit oogwit (de harde oogrok) en uit de gekleurde iris.  De iris bij paarden is echter veel groter en beslaat doorgaans het gehele zichtbare gebied van het oog. Maar wanneer het paard ook maar iets met zijn ogen draait, is het oogwit van het paard ook te zien. Het betekent in dit geval dus zeker niet dat het paard wild is of dat hij angstig is. Er zijn zelfs paardenrassen (waaronder Engelse volbloeden en Appaloosa's) waar het oogwit altijd zichtbaar is, ook als zij in rust zijn.

 Een fitte uitstraling

Wanneer een paard gezond is, heeft het paard glanzende en vochtige ogen, die wijd opengesperd zijn. De ogen van een gezond paard moeten tevens een levendige indruk maken. Er mag totaal geen afscheiding in of rondom het oog zijn, dus ook geen ‘strontjes’ in de ooghoeken. Wanneer u het slijmvlies rondom het oog (en ook aan de binnenkant van het ooglid) bekijkt, moet deze roze van kleur zijn.

Wanneer een paard doffe, tranende of rode ogen heeft, voelt het dier zich lichamelijk en geestelijk niet in orde. Wanneer u dit bij uw paard constateert is het verstandig om direct contact op te nemen met de dierenarts. Dit doet u eveneens wanneer er afscheiding in of rondom het paardenoog te zien is.

De iris van een paard is veelal lichtbruin van kleur en doorschijnend. Het is mogelijk dat er bloemkoolvormige vlekjes in de iris te zien zijn die donkerbruin tot zwart van kleur zijn. Dit is een normaal verschijnsel en u hoeft zich hier totaal geen zorgen over te maken.

In een enkel geval komt het voor dat een paard een blauwkleurig oog heeft, dit wordt ook wel een ‘maanoog’ genoemd. Wanneer een paard twee blauwe ogen heeft, is het dier doorgaans een albino.

De leeftijd zien aan het oog

Zoals hierboven in het artikel al reeds is vermeld, is een paardenoog zeer uitdrukkingsvol. Wanneer u de ogen en oren tegelijkertijd bekijkt, ziet u de uitdrukkingsvolle blik in de ogen van uw paard nog beter. Wanneer je van paarden houdt en er een beetje moeite voor doet, leer je snel de taal van de paarden. Het paardenoog is een soort van spiegel van zijn lichamelijke en geestelijke gesteldheid. Ook zal het oog je een groot deel van de persoonlijkheid tonen. In tegenstelling tot bij mensen, kan je in de ogen van het paard ook de leeftijd zien. Dit kan je zien door zijn blik, de vorm van het oog en het bovenste gedeelte van de wenkbrauwboog. Hoe ouder een paard wordt, hoe minder wijd het oog open staat, de blik onverschilliger wordt en ontstaat er een kuiltje boven de wenkbrauwboog. Bij een jong paard is dit kuiltje nog niet te zien, en naarmate het dier ouder wordt, zal dit kuiltje steeds dieper worden.

Ogen aan de zijkant van het hoofd

Iedereen die weleens een foto van een paard heeft gezien, weet dat de ogen van dit dier aan de zijkant van het hoofd zitten. Het oog is bol en is zo beweeglijk dat het gezichtsveld een halve cirkel kan beslaan. Simpel gezegd houdt dit in dat alles wat zich rondom het paard bevindt, gezien kan worden door de ogen. Want één oog ziet de helft van de cirkel, het andere oog de andere helft. Héél handig voor vluchtdieren, zo zien ze gevaar van alle kanten aankomen en kunnen ze snel op de vlucht slaan.  Opvallend is dat er een kleine overlapping (van twee meter) is, die zich direct voor het paard bevindt. In dit gebied ziet het paard met beide ogen dus hetzelfde.  Wanneer een paard een voorwerp niet kan zien, omdat dit buiten zijn gezichtsveld valt, hoeft het paard zijn hoofd maar een klein stukje te draaien. Wanneer hij zijn hoofd een stukje gedraaid heeft, kan hij het voorwerp wel zien.

Als fanatiek paardenliefhebber zijn er wel twee dingen waar rekening mee gehouden moet worden. Recht voor en recht achter het paard ziet het paard niets. Wanneer u dus achter een paard staat, en u raakt het paard aan, kan het schrikken en gaan slaan. Met slaan wordt het trappen van de achterbenen bedoeld. Dit geldt eveneens wanneer u recht vóór een paard staat, het paard kan schrikken van een geluid of beweging die u maakt. Natuurlijk kunt u, als u ervoor staat, niet getrapt worden door het paard, maar zeker wel gebeten worden! Houd hier met de verzorging en de verdere omgang met het paard dan ook rekening mee.